Gỡ “điểm nghẽn” thể chế, doanh nghiệp không bị mắc kẹt trong rừng thủ tục

“Điểm nghẽn” thể chế

Theo khảo sát Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2024 của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy: “Quá trình hoạt động, các doanh nghiệp đã “mắc kẹt” trong rừng thủ tục khi có tới 61% doanh nghiệp gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục đề nghị cấp phép kinh doanh có điều kiện; 61,36% doanh nghiệp còn phải trả chi phí không chính thức cao trong hoạt động cấp giấy phép kinh doanh có điều kiện”…

Ảnh minh hoạ về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh.

Theo các chuyên gia phân tích: Những phiền hà về cấp phép kinh doanh cũng là nguyên nhân khiến 21,7% doanh nghiệp phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh. Sự việc này mới đây cũng được các đại biểu đưa ra tại diễn đàn Quốc hội. Cụ thể, việc giải quyết các thủ tục hành chính ở một số cơ quan vẫn còn tình trạng kéo dài.

Có nơi, UBND tỉnh đã ban hành hàng chục văn bản xin ý kiến, báo cáo giải trình gửi các bộ, ngành về “thủ tục đất đai; thủ tục đấu nối giao thông; thủ tục về sắp xếp lại; xử lý tài sản công và nhiều thủ tục khác liên quan đến dự án”. Thế nhưng, việc trao đổi giữa các bộ, ngành vẫn còn diễn ra rất chậm.

Trong khi đó, theo quy định của Luật Đầu tư có nêu rõ: “Tổng thời gian giải quyết thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư không quá 3 tháng, riêng việc lấy ý kiến các cơ quan nhà nước liên quan đến nội dung thẩm định không quá 15 ngày”. Tuy nhiên, có những hồ sơ dự án ở một số nơi vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, nhà đầu tư vẫn mòn mỏi chờ đợi dẫn đến mất cơ hội đầu tư.

Nguyên nhân là do “đường đi” của một bộ hồ sơ là phải qua rất nhiều cơ quan, mà một cơ quan thì qua rất nhiều bộ phận. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp cho rằng, “cần phải rút gọn bộ máy để giải quyết thủ tục hành chính”. Ở một góc nhìn khác, các chuyên gia cũng cho rằng, với doanh nghiệp tư nhân, tiền có thể không cần, nhưng họ cần cơ chế và vướng mắc chính ở đây là “thủ tục”…

“Điểm nghẽn” của “điểm nghẽn” là gì?

Liên quan đến thể chế, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra “hệ thống pháp luật còn có quy định mâu thuẫn, chồng chéo, chưa phù hợp với sự phát triển kinh tế, xã hội, chậm được bổ sung, sửa đổi, thay thế”. Theo Tổng Bí thư cho biết: 3 điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là “thể chế; hạ tầng và nhân lực”. Trong đó, thể chế là “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn”, đặt ra yêu cầu cấp thiết phát huy tính Đảng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư Tô Lâm (Ảnh: TTXVN).

Để đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đúc kết 6 giải pháp cơ bản. Trong đó, nổi bất là việc “chủ động phát hiện và tháo gỡ nhanh nhất những ‘điểm nghẽn’ có nguyên nhân từ các quy định của pháp luật”…

Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, gỡ các điểm nghẽn phải bắt đầu từ thực tiễn, phải xuất phát từ yêu cầu hợp lý của người dân, doanh nghiệp. Người làm chính sách phải quan tâm người dân, doanh nghiệp cần gỡ gì? Vì, gỡ “điểm nghẽn” thể chế chính là bắt đầu từ những việc cụ thể, cần được giải quyết ngay…

Tại kỳ họp Quốc hội thứ 8, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết: Chính phủ đang trình Quốc hội rất nhiều luật sửa đổi liên quan đến đầu tư kinh doanh nhằm giải quyết ngay các vướng mắc, cản trở về thủ tục hành chính, phân cấp phân quyền. Khi “thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn” thì tháo gỡ được nó sẽ tạo ra được “đột phá của đột phá”, giải phóng được sức sản xuất, khơi thông được các nguồn lực của đất nước…

Theo Tạp chí điện tử Doanh nghiệp và Hội nhập