Thực hiện thủ tục về đất đai: Giao thêm quyền cho cấp xã, thuận lợi hơn cho người dân, doanh nghiệp

Cấp xã “gánh vác” thêm nhiều việc

Thông tin từ Phòng Quản lý đất đai (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh), với tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, Nghị định số 151/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 (quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai) đã quy định rõ việc phân định thẩm quyền giữa chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã) trong lĩnh vực đất đai. Theo đó, nhiều thủ tục hành chính trước đây thuộc thẩm quyền của cấp huyện nay đã được giao trực tiếp cho UBND hoặc chủ tịch UBND cấp xã.

Cán bộ Chi nhánh văn phòng Đăng ký đất đai liên phường, xã Bắc Giang kiểm tra hồ sơ về đất đai của công dân.

Đáng chú ý nhất là việc phân cấp thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sự thay đổi này không chỉ rút ngắn quy trình, giảm mạnh số bước thực hiện, mà còn giúp tiết kiệm thời gian cho người dân và doanh nghiệp. Cụ thể, trước đây, để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu, người dân phải làm việc qua hai cấp xã và huyện. Hồ sơ nộp tại bộ phận một cửa cấp huyện, hoặc nộp tại xã nhưng cán bộ xã vẫn phải chuyển lên huyện để xử lý.

Từ ngày 1/7/2025, toàn bộ quy trình này được giao về cấp xã, người dân chỉ cần nộp hồ sơ một lần duy nhất tại địa phương nơi có đất và đây cũng là cơ quan trực tiếp giải quyết và phê duyệt hồ sơ. Ngoài ra, thay vì chỉ đóng vai trò trung gian như trước (xác minh nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, tình trạng tranh chấp, quy hoạch…) thì nay cấp xã là nơi quyết định cuối cùng trong việc cấp giấy chứng nhận.

Đặc biệt, thẩm quyền ký cấp giấy chứng nhận cũng có sự thay đổi rõ rệt. Trước đây, thẩm quyền cấp giấy chứng nhận cho cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và cộng đồng dân cư thuộc UBND cấp huyện (tập thể) thì nay theo Điều 5 Nghị định 151 được phân định rõ cho cá nhân chủ tịch UBND cấp xã.

Đưa quy định vào cuộc sống

Ngày 4/7, tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Việt Yên, việc giải quyết thủ tục hành chính cho công dân diễn ra bình thường. Đồng chí Thân Thị Lanh, Phó Giám đốc Trung tâm cho biết: “Những ngày đầu thực hiện mô hình mới, có ngày Trung tâm tiếp nhận gần 200 hồ sơ, trong đó có nhiều hồ sơ về đất đai. Để bảo đảm hồ sơ được giải quyết theo quy định, lãnh đạo UBND phường bố trí đầy đủ cán bộ có năng lực chuyên môn, đầu tư cơ sở vật chất và phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng bộ phận để giải quyết công việc trôi chảy, không để ách tắc. Quá trình thực hiện ưu tiên giải quyết các hồ sơ tiếp nhận trước ngày 1/7 ”.

Tại phường Bắc Giang, một trong những phường trung tâm của tỉnh, những ngày đầu vận hành mô hình mới, lượng người dân đến nộp hồ sơ rất đông. Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, UBND phường chủ động bố trí thêm cán bộ, đoàn viên thanh niên hướng dẫn, hỗ trợ công dân tại Trung tâm Phục vụ hành chính công (riêng đoàn viên thanh niên, mỗi ngày có 4 người chia làm 2 ca sáng – chiều)… Sự hỗ trợ kịp thời này góp phần giảm áp lực cho cán bộ chuyên môn.

Đoàn viên thanh niên phường Bắc Giang hướng dẫn, hỗ trợ người dân đến nộp hồ sơ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường.

Ông Hoàng Hải Lâm, Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai Bắc Ninh số 1 cho biết: Để đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp, Văn phòng đã chỉ đạo 10 chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai liên phường, xã cử cán bộ trực tiếp nhận hồ sơ giải quyết thủ tục tại 11 điểm. Trong đó, tại phường Bắc Giang bố trí ở 2 điểm là UBND phường Ngô Quyền và Dĩnh Kế (cũ); ở địa bàn huyện Lục Ngạn (cũ) bố trí tại UBND xã Phì Điền (cũ); còn lại 8 điểm bố trí tại các trung tâm phục vụ hành chính công thuộc các huyện, thị xã cũ trước đây.

Không chỉ phân quyền mạnh mẽ, tại khoản 1 Điều 18 Nghị định 151/2025/NĐ-CP của Chính phủ còn có cơ chế “phi địa giới hành chính” trong nộp hồ sơ thủ tục đất đai. Theo đó, khi hệ thống phần mềm giải quyết thủ tục hành chính về đất đai đồng bộ liên thông, người dân có thể nộp hồ sơ tại bất kỳ UBND xã, phường nào trong cùng tỉnh hoặc tại chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh mà không cần quay về địa phương nơi có đất.

Anh Đường Vinh Anh thường trú tại phường Việt Yên, có thửa đất tại thôn Lai, xã Nghĩa Trung (cũ), đến Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Việt Yên để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu. Tại đây, anh được cán bộ bộ phận một cửa hỗ trợ tận tình, cung cấp bản đồ địa chính và xác định vị trí thửa đất ngay tại chỗ. Anh phấn khởi chia sẻ: “Giải quyết thủ tục về đất đai theo quy định mới, tôi thấy thuận tiện và tiết kiệm nhiều thời gian”.

Đồng bộ hệ thống, vận hành thông suốt

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường, việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp và các cải cách hành chính về đất đai trong những ngày đầu cơ bản không gián đoạn. Sở đã chủ động chỉ đạo bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tiếp tục duy trì việc tiếp nhận các thủ tục đơn giản, đồng thời đẩy nhanh việc tham mưu xây dựng quy trình nội bộ và bộ thủ tục hành chính mới về đất đai. Tuy nhiên, do hai tỉnh trước khi sáp nhập sử dụng phần mềm giải quyết thủ tục hành chính và cơ sở dữ liệu khác nhau nên quá trình cấu hình và đồng bộ còn gặp khó khăn.

Cán bộ phường Việt Yên hướng dẫn thủ tục về đất đai cho công dân.

Một số thời điểm, phần mềm chưa vận hành trơn tru, ảnh hưởng đến tiến độ tiếp nhận hồ sơ. Bên cạnh đó, sự khác biệt trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của hai tỉnh Bắc Giang- Bắc Ninh cũ (như quy định về hạn mức công nhận đất ở, hạn mức tách thửa…) cũng gây ra vướng mắc khi áp dụng trên thực tế.

Hiện nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất UBND tỉnh tạm thời tiếp tục áp dụng các quy định pháp lý trước đây, nhằm tránh gây gián đoạn trong giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Đồng thời phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện phần mềm dùng chung, nâng cấp đường truyền, khắc phục lỗi vận hành, bảo đảm hệ thống vận hành thông suốt. Sở đề nghị kiện toàn tổ chức Văn phòng Đăng ký đất đai, tăng cường nhân lực cho các xã, phường có lượng hồ sơ lớn và đề nghị các xã, phường đẩy mạnh tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh để người dân nắm bắt rõ quy định mới, không bỡ ngỡ khi làm thủ tục đất đai theo mô hình hành chính mới.