WTO cảnh báo: Thương mại toàn cầu đối mặt với suy thoái nghiêm trọng nhất kể từ đại dịch

Tổ chức này đã điều chỉnh mạnh dự báo tăng trưởng thương mại hàng hóa toàn cầu, từ mức tăng ổn định trước đó sang mức suy giảm.

Theo báo cáo mới nhất, WTO dự kiến thương mại hàng hóa toàn cầu sẽ giảm 0,2% trong năm nay, trái ngược hoàn toàn với mức kỳ vọng tăng trưởng 3,0% được đưa ra vào tháng 10 năm ngoái. WTO cho biết, con số điều chỉnh này dựa trên các biện pháp thương mại mới được triển khai vào đầu tuần.

“Tôi rất lo ngại. Sự sụt giảm trong tăng trưởng thương mại hàng hóa toàn cầu là một mối quan ngại lớn,” Tổng Giám đốc WTO, bà Ngozi Okonjo-Iweala, phát biểu trước báo giới tại Geneva.

Tổng Giám đốc WTO, bà Ngozi Okonjo-Iweala. Ảnh: Getty Images

Việc Mỹ tiếp tục áp thuế quan, cùng với những tác động lan tỏa từ các chính sách bảo hộ, được cho là nguyên nhân chính dẫn đến triển vọng ảm đạm này. Trước đó, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã từng áp thêm thuế lên thép và ô tô nhập khẩu, cũng như hàng loạt mức thuế mới trên phạm vi toàn cầu, trước khi bất ngờ tạm dừng việc tăng thuế đối với nhiều nền kinh tế.

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cũng leo thang căng thẳng, với các động thái trả đũa qua lại khiến mức thuế nhập khẩu giữa hai nước vượt quá 100%.

WTO cảnh báo, nếu Mỹ tái áp dụng toàn bộ các mức thuế quan mở rộng, điều này có thể khiến tăng trưởng thương mại hàng hóa giảm 0,6 điểm phần trăm. Bên cạnh đó, các tác động gián tiếp ngoài lĩnh vực thương mại có thể khiến con số này giảm thêm 0,8 điểm phần trăm, dẫn đến tổng mức giảm 1,5% – mức suy giảm mạnh nhất kể từ năm 2020.

Bà Okonjo-Iweala nhấn mạnh: “Nếu thương mại hàng hóa toàn cầu suy giảm, điều này có thể lan rộng sang tăng trưởng GDP nói chung. Chúng tôi đã chứng kiến mối lo ngại về thương mại có thể tác động tiêu cực đến thị trường tài chính và các lĩnh vực khác của nền kinh tế.”

Tổng Giám đốc WTO cũng bày tỏ lo ngại về tác động đối với các quốc gia đang phát triển, trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc và Mỹ có dấu hiệu tách rời.

WTO ước tính rằng thương mại hàng hóa giữa các quốc gia có thể giảm 81%, và có thể lên tới 91% nếu không có các biện pháp miễn trừ gần đây đối với các sản phẩm như điện thoại thông minh.

“Việc hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tách rời có thể dẫn đến sự phân mảnh nghiêm trọng của nền kinh tế toàn cầu theo hướng chia cắt địa chính trị thành hai khối biệt lập,” bà Okonjo-Iweala cảnh báo. Trong kịch bản đó, GDP toàn cầu có thể giảm tới 7% trong dài hạn – một con số mà bà mô tả là “đáng kể và đáng lo ngại.”

WTO cũng lưu ý rằng: “Tính chất chưa từng có của những thay đổi chính sách thương mại gần đây đòi hỏi việc diễn giải các dự báo cần phải hết sức thận trọng.” Tổ chức này dự báo mức phục hồi thương mại khiêm tốn, chỉ khoảng 2,5% vào năm 2026.

Trong khi đó, Cơ quan Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNCTAD) hôm thứ Tư (16/4) cho biết tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể giảm xuống còn 2,3% do căng thẳng thương mại gia tăng và bất ổn lan rộng, làm gia tăng nguy cơ suy thoái.

WTO cho biết sự gián đoạn trong thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc sang các khu vực bên ngoài Bắc Mỹ tăng từ 4% đến 9%. Một số quốc gia khác cũng có cơ hội lấp đầy khoảng trống của Mỹ trong các lĩnh vực như dệt may, quần áo và thiết bị điện.

Mặc dù không bị áp thuế trực tiếp, thương mại dịch vụ cũng sẽ chịu ảnh hưởng do nhu cầu vận tải và logistics – vốn gắn liền với thương mại hàng hóa – suy yếu. Ngoài ra, sự bất ổn chung có thể khiến chi tiêu cho du lịch và dịch vụ đầu tư giảm sút.

WTO dự báo thương mại dịch vụ sẽ tăng trưởng 4% vào năm 2025 và 4,1% vào năm 2026 – thấp hơn đáng kể so với các mức dự báo cơ bản lần lượt là 5,1% và 4,8%.

Tình trạng suy thoái này được dự báo sẽ diễn ra sau năm 2024 – một năm mà thương mại hàng hóa toàn cầu dự kiến sẽ tăng 2,9% và thương mại dịch vụ tăng tới 6,8%.

Theo Tạp chí điện tử Doanh nghiệp và Hội nhập